Groeien & bloeien!

In januari is Rudy na een maand weg te zijn geweest, weer terug in Lauwo om de aanleg van de modeltuin met pak Amir en Yusri te hervatten.

In december heeft Rudy een maand doorgebracht bij het Bumi Langit instituut in Jogjakarta waar hij heeft geleerd over permacultuur. Met permacultuur kun je een voedseltuin ontwerpen die mooi en nuttig is voor jezelf maar ook voor de vele wezens waarmee we deze aarde delen. Permacultuur gaat over een holistisch wereldbeeld met het besef dat wij onderdeel zijn van het hele aardse ecosysteem en alles wat we doen heeft een effect op het geheel.

Rudy heeft veel geleerd over diverse gewassen maar ook ideeën opgedaan hoe je de lokale bevolking kan betrekken in het project en hoe je jongeren enthousiast kunt maken om in de landbouw te werken. Kortom hele waardevolle kennis en input die zeker van nut kan zijn voor project La Galigo die Rudy in deze blog met jullie gaat delen!

De dagelijkse werkzaamheden
Inmiddels zijn we al een paar maanden bezig met het herinrichten van de modeltuin en we zien alles letterlijk bloeien en de samenwerking met mensen en lokale organisaties groeien.
Meestal begin ik de dag met een inventarisatie ronde door de tuin om de groei van de beplanting bij te houden. Het voordeel van een observatieronde doen is dat je steeds bewuster wordt van welke gewassen er allemaal beschikbaar zijn. Zo kan je ook beter inschatten welke er nog volgens de agroforestry regels geïmplementeerd kunnen worden! Soms begin ik met een observatieronde tijdens het joggen. Helaas ligt er veel vuil op straat. Ik heb voorgenomen om te gaan “ploggen” dat is joggen en vuil op de straten te verzamelen. Hiermee hou je jezelf gezond én help je de omgeving een handje! Naast het opruimen van zwerfafval, behoort het onderhoud van de tuin en stekjes maken tot één van mijn grootste bezigheden. Het verzorgen hiervan vergt heel veel aandacht. Verder hou ik ook contact met de locals, gasten en doe ik administratie.

Samen met Pak Amir en Yusri focussen we op het tuinonderhoud en zijn we bezig met de vervolgstappen voor de modeltuin. We doen veel onderzoek naar welke plantensoorten we nog meer kunnen toevoegen en waar we ze kunnen vinden. Dat is nog best een klus, aangezien de helft van onze plantensoorten uit Java moet komen, omdat helaas een groot deel niet (biologisch) wordt gekweekt of geplant. Dat betekent dat de gewassen naar ons moeten worden opgestuurd.. Wellicht creëert dit een mogelijkheid om zelf een kleine kwekerij te beginnen met bijzondere planten en bomen die vervolgens gebruikt kunnen worden in andere agroforestry projecten en cacao plantages. Wij hebben ruimte genoeg!

Schema van de verschillende plantensoorten in lagen die we zullen toevoegen.

Momenteel is het belangrijkste dat de grondlaag verder wordt aangelegd en de beplanting wordt gekocht zodat we in februari kunnen starten met planten. We zoeken nog een goede cover crop (bodembedekker). Dit zijn planten die worden geplant om de grond te bedekken en niet om te worden geoogst. Ze beheren bodemerosie, bodemvruchtbaarheid, bodemkwaliteit, water, onkruid, plagen, ziekten, biodiversiteit en dieren in het wild in een agro-ecosysteem - een ecologisch systeem dat door mensen wordt beheerd en gevormd.

Bodembedekker rumput gajah (olifantengras)

Bodembedekker bunga karpet ​(tapijtplant of arachispintoy)

De ontwikkeling van de gewassen en wat kunnen wij ermee?
Elke keer weer voelt het als het krijgen van een cadeautje op het moment dat je de gewassen ziet groeien! Ik wil deze vreugde graag met jullie delen door te vertellen welke gewassen we planten en wat voor goeds we hiervoor terug krijgen.
De meeste gewassen die we eerder hebben geplant, hebben het gelukkig overleefd, namelijk durian stek, ananas, sereh (citroengras), gember, rumput gaja (olifantengras), porang en papaya. Alleen de sterke gewassen overleven. We passen de “placenta techniek” toe. De Placenta Techniek houdt in dat de stek beschermd en gevoed wordt door twee takjes van de cassave die schuin onder de stek wordt gestoken. Deze groeien samen op waardoor er een schaduw wordt gecreëerd. De wortels van de cassave voeden tegelijkertijd de stek.
Ik heb kelorzaad (moringa oleifera) uit Yogjakarta meegenomen en hier stekjes van gemaakt. De kelorboom heeft dezelfde functie als de gamalboom namelijk afgifte van stikstof aan de bodem en daarnaast kan het dienen als organisch materiaal voor het maken van compost. Maar je kan er zoveel meer mee namelijk zeep, thee en gezichtsmasker van maken. Ook kun je het eten en de zaden kun je gebruiken om water mee te zuiveren. 
Stekjes van moerbei en markissa (passievrucht), dit zijn beiden heerlijke vruchten die ook gebruikt kunnen worden om jam van te maken of lekkere drankjes. Markissa trekt ook pollinators (bestuivers) aan zoals bijen die ook weer handig zijn voor de overdracht van stuifmeelkorrels van cacaobloemen. Cacaobloemen sterven namelijk af als ze niet binnen 24 uur bestoven worden. 
We willen ook vanille toevoegen. Dit zal hopelijk naast de markissa, een van de klimmers worden in onze agroforestry modeltuin!
Bunga telang (butterfly pea flower) is een bloem die gebruikt kan worden als blauwe kleurstof en om thee van te maken. Ook die willen we gaan planten zodat er ook thee gemaakt en verkocht kan worden. 
Dit is slechts een selectie van de gewassen die we zullen planten. Wat belangrijk is, is dat deze gewassen gunstig zijn voor de grond en kans bieden voor eigen consumptie!  Dit is een mooi voorbeeld waarin de reciprociteit tussen mens en natuur te zien is: zodra je de natuur wat geeft dan krijg je er ook wat voor terug. En niet zo’n beetje ook. Jummie!

cassave

sereh (citroengras)

ananas

Welkom diertjes!
We merken dat de rumput gaja (olifantgras) veel sprinkhanen aantrekt! Dit kan een positief effect hebben op de predators zoals spinnen die nuttig zijn in de tuin. Geen reden tot paniek, want ook deze diertjes zijn hard nodig! Ook hebben we voor het eerst een groene slang in de tuin gezien! Dit is een goed teken, want hoe meer leven in je tuin hoe beter. Natuurlijk wil je niet té veel wilde dieren in de tuin, maar die zijn er momenteel ook niet. De aanwezigheid van veel kikkers, betekent dat er slangen op af komen. Kikkers zijn gunstig, want ze eten muggen en andere insecten die er te veel zijn. Het ecosysteem begint op gang te komen!

---

Connecting with people
Er waren deze maand zijn er verschillende belangrijke ontmoetingen geweest waarvan ik er twee absoluut niet had willen missen. De eerste was een ontmoeting met ibu Masnah. Zij is een onderneemster met o.a. een compost onderneming en runt een eigen cafe die zij regelmatig opent voor evenementen. Zo was er een “Next generation” groep die bij elkaar kwam om te praten over duurzame stappen voor de toekomst. Daarnaast experimenteert ze ook met gewassen. Een heel gaaf voorbeeld is dat ze met ananasenzymen kokosnootolie kan maken van kokosnoten​! Hoe bijzonder is dat! Van Ibu kunnen we veel leren. Ook dit laat zien hoe waardevol het is om te connecten met mensen. Samen sta je sterk!​

De tweede bijeenkomst was in Tomoni met de docenten van de landbouwschool. Pak Hamka die we kennen van de boerencoöperatie Cahaya Sehati heeft ons geïntroduceerd. Ik ontmoette het dorpshoofd en gezamenlijk gingen we naar de school. Daar heb ik vier docenten gesproken en ze waren erg enthousiast om mee te werken aan de bootcamp die we willen organiseren voor de jongeren in de modeltuin. Het doel is om de jongeren bij ons project te betrekken. We willen ons focussen op het introduceren van agroforestry, snoeien, mulchen, de invloed van pesticide en virussen die we kunnen voorkomen. Naast de focus op agricultuur, zijn we van plan de jongeren Engels te leren om hun kansen te vergroten.
Het programma zal bestaan uit een tweedaagse sessie waar ongeveer een groep van 15 jongeren van de farm school aan deelnemen. Het was erg leuk om de school te bekijken en om te horen dat er veel interesse was voor ons plan! Het dorpshoofd gaf aan wel toekomst te zien in agroforestry voor zijn dorp! Ik werd zo enthousiast! Maar goed, laten we niet te hard van stapel lopen maar ik vind het stiekem al een hele mooie stap :)

Composthuis, wormenbakproject, waterput en brug
De bouw van het composthuis is in november begonnen en is in januari afgemaakt. Heel fijn want nu kunnen we eindelijk compost maken. Het enige probleem is nog wel voldoende organisch materiaal verzamelen maar ik merk dat we steeds inventiever worden. Op een dag hadden we geen compost maar wel zand, droge schillen van kokosnoten en overblijfselen van een oude boom. We zijn zand, aarde en kleine stukjes van de kokosnootschillen gaan mengen. Kokosnootschillen zijn goede bodemverbeteraars, omdat deze kalium, ijzer, magnesium, koper en zink bevatten. En tada: compost!
Samen met Ifat, het zoontje van pak Amir hebben we de koelkast geript om een wormenbak te maken voor het composthuis. Dat was lachen! Een wormenbak is een bak met compostwormen die compost maken van groente-, fruit-, tuin- en keukenafval. Het is een korte termijn oplossing voor nu. Ik ben benieuwd hoe lang dit systeem het volhoudt. Daarnaast zijn de compostwormen hier lastig te verkrijgen, omdat het nog niet veel wordt gebruikt. 
Er zijn een aantal mannen gekomen om de waterput af te maken. Heel fijn, nu hebben we eindelijk water voor de droge periodes. We moeten alleen nog een systeem bedenken om de pomp aan te sluiten. Mijn voorkeur gaat uit naar zonne-energie, maar helaas is dat nog niet heel goedkoop. We zullen ons hier in moeten verdiepen en kijken naar mogelijke alternatieven!
Ook hebben we een bruggetje laten bouwen om de toegankelijkheid naar de modeltuin te verbeteren. Dit zal in de toekomst helpen om de oogst gemakkelijker te transporteren.​

Reflections
Ik heb met name beschreven wat mijn bezigheden zijn hier op de plantage en wat onze plannen zijn voor de toekomst. Naast fysieke inspanning door werk worstel ik ook veel met mijn gedachten over de toekomst. Om het project te laten slagen kun je niet even langskomen en trainingen geven en vervolgens weer weg gaan. Heel veel grote bedrijven en NGO’s doen dat doorgaans en dan gaat het even goed. Maar ze zijn minder bereid om kwalitatief tijd te steken in relaties onderhouden met de boeren waardoor je ziet dat er minder geholpen wordt vanuit een holistische aanpak. Het gaat vaak alleen om het vergroten van de oogst. De partijen vertrekken weer en de boeren vervallen in oude praktijken omdat ze tegen problemen aanlopen. Vervolgens komt er weer een nieuwe partij met nieuwe beloften.  
Dit is waar wij met project La Galigo hopelijk het verschil in zullen gaan maken want het is opgezet vanuit een innerlijke drijfveer, om de mensen op een natuurlijke manier vooruit te helpen en hun land te benutten zodat er ook weer terug wordt gegeven aan de natuur. Beter voor het milieu, zonder pesticiden, gezonde voeding voor de lokale bevolking, tegen ontbossing en klimaatverandering, geen plastic, werken naar zero waste maar ook een toegevoegde waarde voor de lokale en regionale economie. Een complete verandering van gedachtegoed, naar hoe het ooit was. 
De praktijk leert, dat het ons heel veel tijd kost om de juiste samenwerkingspartners te vinden. Zo is team La Galigo constant bezig met het netwerken met verschillende organisaties en individuen. Het is belangrijk om nauwe banden te creëren met lokale mensen en partijen zodat zij het project gaan dragen vanuit een diepe intrinsieke motivatie, zodat het hun project wordt. Dat is het uiteindelijke doel van project La Galigo. Like permaculture zodat het ‘way of life’ wordt. ​

Met deze visie in onze achterhoofd gaan we verder op pad. Samen. Op weg naar een groenere toekomst!
Heb jij nog ideeën voor ons of wil je laten weten wat je vond van deze blog? Laat het ons weten door een reactie hieronder achter te laten!