Onno Reads: Stage tijdens de corona pandemie

Ik ben dus Onno, ik ben al een beetje geïntroduceerd in de vorige blog maar omdat dat al een tijdje geleden is licht ik het hier nog even toe. Ik ben een student aan de hogeschool van Hall Larenstein en mijn studie richting is tropical forestry. Via mijn leraar kwam ik in contact met Fatima van La Galigo foundation. Samen bedachten we een plan om mijn stage in te vullen en zo kwam ik, na een reis van ongeveer 40 uur aan bij Pak Amir, Ibu Fatimah en de kinderen. Ondertussen had ik op het vliegveld in Makassar al kennis gemaakt met Rudy en zijn ouders. De familie was erg gastvrij en ik kon makkelijk wennen aan het eenvoudige leven. Het was erg leuk om te helpen op de cacao boerderij en te ervaren hoe het Indonesische boeren leven is.

Na een paar weken in Indonesië begon ik een beetje te acclimatiseren. Op de foto’s in de vorige blog was ik net een paar uur gearriveerd waardoor ik er vrij zweterig bij sta. Omdat het plan was verschillende locaties in Indonesië te bezoeken ben ik na een week of drie bij de familie van Amir weer met Rudy en Fatima mee gereisd naar Makassar. Rudy vervolgde zijn reis verder naar Jakarta om vervolgens weer naar Nederland terug te keren. Fatima en ik bleven nog een paar dagen samen in Makassar om de planning rond te maken en nog mogelijke verblijfslocaties te vinden. Het plan was om locaties te bezoeken op Java, Bali en Flores en vervolgens weer terug te keren naar Sulawesi. Ook gingen we samen naar de Universitas Muslim Indonesia om kennis te maken. Om mijn visum voor Indonesië te regelen was er een samenwerkingsverband opgesteld tussen mijn hogeschool en de universiteit in Makassar. In de dagen daarna bezocht ik de universiteit nog enkele keren om te leren over de Indonesische taal en cultuur.

Een zeer warm welkom op de Universitas Muslim Indonesia.

---

Verder zijn Fatima en ik nog op bezoek geweest bij een voormalig agro-forestry project. Hier zou ik het laatste deel van mijn stage kunnen verblijven. Hierna vertrok even als Rudy ook Fatima weer naar Nederland en stond ik er `alleen` voor. Na een paar lessen en kennismakingen op de universiteit brak het einde van mijn dagen in Makassar aan. De volgende bestemming was Jakarta, de hoofdstad. In Jakarta werd ik opgewacht door een studiegenoot die opdat moment daar verbleef. We konden samen bij zijn oom verblijven. Jakarta is een drukke en niet al te schone stad. Gedurende mijn verblijf in Jakarta werd de corona crisis steeds erger. De volgende locatie voor mijn stage was Yogyakarta. Het plan was om hier een maand te verblijven bij een organisatie genaamd Aliet Green. Dit is een producent van organische kokos suiker die door middel van kokospalm en cacaobomen te combineren betere leefomstandigheden voor boeren hoopt te realiseren. Vanwege de corona crisis waren de boeren erg huiverig met het ontvangen van buitenlandse gasten. Om het corona drama nog maar even aan te kijken besloot ik toch die kant op te gaan en wel naar het Permaculture instituut Bumi Langit, een plek waar ook Rudy al geweest was om te leren over permacultuur.

Bumi Langit

Dit is een boerderij die werkt volgens het principe van permacultuur, dit betekent dat er vrijwel permanent gewassen op het land staan en de meeste planten en bomen bestaan uit meerjarige soorten. Hier heb ik de meeste tijd van mijn stage doorgebracht. In vergelijking met Jakarta zijn Yogyakarta en met name Bumi Langit een oase van rust. De sfeer was erg gemoedelijk en er was altijd wel wat te doen. Tantra, de zoon van de eigenaar hield zich vooral bezig met landscaping. Omdat het instituut op een helling is gelegen, is het van groot belang dat er terrassen worden gemaakt die het wegspoelen van organisch materiaal bij harde regen minimaliseren. Omdat Bumi Langit in een rustige omgeving ligt was er van de corona crisis weinig te merken. Elders was er meer drukte om deze crisis. Hierdoor liep de planning meer en meer in de soep. Uiteindelijk heb ik toch besloten om in Indonesië te blijven omdat ik het erg naar mijn zin had en ik op een veilige plek zat. In de buurt van het instituut waren zeer mooie plekken om te wandelen of om te zwemmen in de rivier.  In mijn tijd bij Bumi Langit heb ik veel geleerd over lokale plantensoorten en permacultuur in de praktijk. Uiteindelijk heeft de corona crisis best wat roet in het eten gegooid maar, ik heb veel leuke dingen meegemaakt gedurende mijn stage in Indonesië.

Cacao boeren

In de laatste maanden van mijn verblijf werd door de Indonesische overheid het nieuwe normaal aangekondigd. Hierdoor ontstond er iets meer vrijheid waardoor ik de mogelijkheid had om toch nog een paar cacao boeren te bezoeken. Omdat er van de oorspronkelijke planning afgeweken moest worden, is er besloten om via een vragenlijst informatie op te halen bij boeren. Na goed overleg ontstond er een mooie vragenlijst die vervolgens werd voorgelegd aan boeren in de buurt van Yogyakarta (Java) en Lauwo (Sulawesi). Via Fatima had ik de contactgegevens van cokelat Ndalem gekregen en via-via kon ik nog twee andere boeren vinden die mij hun boerderij wilden laten zien.

De eerste boer die ik bezocht had ook een kleinschalige chocoladeverwerking faciliteit. Hij liet me zeer uitgebreid het proces van cacaoboon tot chocoladereep zien. Eerst werden de geroosterde cacaobonen gepeld en gemalen tot cacaonibs, vervolgens werden deze vermalen tot een cacaomassa en hier werd vervolgens cacaopoeder en cacaoboter van gemaakt, die uiteindelijk weer samen kwamen in de chocolade.

De tweede boer die ik bezocht was de producent voor cokelat Ndalem, een lokale chocolademaker die duurzaam wil produceren. Deze boer had een aardige diversiteit aan gewassen op zijn land staan. Hier trof ik ook een viertal Indonesische agro-business studenten die mij graag wilden helpen om de boeren van het samenwerkingsverband te interviewen.
​
De derde boer die ik bezocht produceerde verkocht zijn chocoladeproducten in een klein winkeltje en daarnaast aan de grote cacao verwerkende bedrijven. Deze boer gaf me twee vruchten van de cacaobomen die hij kweekte zodat ik in Nederland de plantjes kon proberen op te kweken.

Murbey, Moerbei.
Morus nigra

De zwarte moerbei is een kleine boomsoort uit de moerbeifamilie die vruchten geeft die doen denken aan bramen. Als de moerbei rijp is heeft deze een donkere kleur en een zoete smaak. De vruchten zijn net als bramen zeer geschikt voor het maken van jam. Bij het Bumi Langit permaculture institute is de moerbei goed vertegenwoordigd. Ook in de modeltuin van La Galigo is de moerbei aangeplant zodat ook daar genoten kan worden van heerlijke moerbeien jam!

Durian, Doerian.
Durio zibethinus

De doerian, door sommigen de koning van de vruchten genoemd is de vrucht van een altijd groenblijvende boom die tot 50 meter hoog kan worden. De vrucht heeft een eigenaardige geur en smaak, door de sterke geur is de vrucht vaak verboden in bijvoorbeeld het openbaar vervoer of in hotels. De smaak is als een mengsel van een sterke brie gemixt met vanille vla. De vrucht heeft een stekelige schil en aan de binnenkant vind je de zaden die omringt zijn door het vruchtvlees. De kinderen van pak Amir zijn er erg dol op en in de modeltuin van La Galigo maken enkele doerian bomen deel uit van de kruinlaag (de hoogste laag bomen).

Ramadan in Indonesië

Tussen 23 april en 23 mei was het de vastenmaand. Tijdens de ramadan wordt er gedurende de tijd dat de zon op is niet gegeten en gedronken. Omdat ik te gast was bij een islamitische familie leek het me een logische keuze om ook deel te nemen aan de vastenmaand. De eerste dagen was het wel een beetje wennen, rond 3 uur in het holst van de nacht werd er gegeten om vervolgens van ongeveer 4:30 tot 17:30 niets te eten en te drinken. Wanneer de zon onder ging was het `buka puasa`, breken van het vasten. Dit werd gezamenlijk gevierd met een heerlijke zoete vruchten soep en een snack zoals bakwan of martabak. De ramadan heb ik ervaren als een gezellige periode die elke dag eindigde in een klein feestje. Na 28 dagen was de ramadan voorbij en mocht ik deelnemen aan het eindgebed. Na het gebed werd het Suikerfeest in een afgeslankte versie gevierd als gevolg van de pandemie. Het was een feestdag die een beetje weg had van het kerst of paasfeest, gezellig samen eten en drinken.

Selamat lebaran met pak iskandar, familie en vrijwilligers.

---