Week 2: Samen leren

11/23/2019

Deze week doen Rudy en Saga verslag projectreis. Fatima (voorzitter) is inmiddels na een productieve tijd in Indonesië teruggekeerd naar Nederland. En Rudy en Saga wacht de komende tijd een leuke en leerzame uitdaging in de boerengemeenschap in Lauwo.

De modeltuin onder de loep

Vrijwel elke ochtend beginnen wij 7 uur sharp in de Kebun (tuin) met Bapak Amir om de situatie vast te stellen. We gebruiken deze kostbare tijd ook om langzaam tot een herziend ontwerp te komen voor de tuin. Als de grond van de Kebun eenmaal is verbeterd, is het van belang dat de type gewassen en vegetatie worden uitgebreid.

De tuin is sinds ons laatste bezoek, 7 maanden terug, groener en beter begroeid geworden. Ook waren er al een goed aantal cacaovruchten te vinden. Op sommige cacaovruchten waren een wat rotte plekjes te bespeuren. Deze worden veroorzaakt door een type fruitvliegjes. Ze moeten snel worden gevangen, maar de juiste methode hiervoor hebben we nog niet gevonden.

Hiernaast viel ons nog iets op. Bapak Amir legt ons tijdens het onderhoud aan de tuin uit dat er rond deze tijd van het jaar (musim kemarau of droogseizoen) niet teveel mag worden gesnoeid. De sappen in de bomen zijn tijdens dit seizoen namelijk erg actief en niet zo tolerant voor snoeien.

Het is echter inmiddels al november en het regenseizoen begint gewoonlijk in september al. Dit is niet de eerste keer dat Bapak Amir aangeeft dat het droogseizoen steeds langer uitblijft. Vorig jaar was er van augustus tot februari geen regen gevallen.

Van een fietstripje naar een mountainbikerace

Op 10 november haalt Bapak Muhammed Syukri (camat of hoofd van subdistrict Burau) ons al vroeg op om naar een cross-countryevenement te gaan. Volgens Bapak Amir is het van belang dat we participeren in de fietstocht, omdat het hoofd (Bupati) van het district Luwu, Timur ook aanwezig zal zijn. Volgens Bapak Amir een prachtige kans om een aantal voorstellen van de boerengemeenschap te vertegenwoordigen zoals de aanvraag voor machines en composthokken.

Bapak Amir benadrukt ook hoe lastig het is om mensen op vrijwillige basis bij het project te betrekken. Het is belangrijk om een band op te bouwen op basis van vertrouwen binnen de lokale gemeenschap.

Met goede moed begonnen we aan de race. Via de hoofdweg van Burau werden we naar de bergen geleid waar we omgeven werden door palmolieplantages. En dit was et merken. Door het ontbreken aan een rijke diversiteit van gewassen, was het er extreem héét!!! De wegen waren uitgedroogd door bomen die pas net waren aangeplant en geen schaduw boden.

Zodoende vetrokken wij nietsvermoedend naar een evenement dat meer bleek dan slechts een lokaal uitje met mensen die graag in de bergen fietsen. Het parcours van 14(!) kilometer is een wekelijkse happening waar honderden mountain bikers van het eiland aan deelnemen. En dan nog iets: Het is geen ommetje met de fiets, maar een heuse race!

Vechten tegen vliegjes: Op zoek naar de ideale oplossing

Bapak Amir heeft een oplossing aangedragen voor de fruitvliegjes die de vruchten aantasten. Het is zeker niet de ideale oplossing, want er wordt gebruik gemaakt van Petrolganol. Dit is een gif, wat zou betekenen dat het indruist tegen onze wens om organisch te verbouwen. We hebben dan ook uitvoerig overlegt met onze studiegroep agroforestry van Nederlandse bodem: Anna’s Tuin en Ruigte.

João, bioloog en expert in permacultuur, agroforestry en rural development is verbonden aan deze studiegroep en ondersteunt het team La Galigo met een door hem ontwikkelde agroforestryhandboek en advies op maat in onze WhatsAppgroep!

Ondanks dat het niet de ideale oplossing is, hebben we besloten de Petrolganol te gebruiken. Het gif komt gelukkig niet direct in aanraking met de grond of de bomen en terwijl we de vliegjes afweren, zullen we op zoek gaan naar een betere oplossing. Zo kunnen we op zoek gaan naar de natuurlijke vijand van het vliegje of de cacao omringen met gewassen die het vliegje niet zo kan waarderen.

Een waardevolle discussie

Bapak Amir en Ibu Fatimah hebben het agroforestryhandboek goed bestudeerd. Bapak Amir gaf aan dat hij het moeilijk vindt om d bestaande tuin te herinrichten, omdat hij niet zo goed weet waar hij zou moeten beginnen. Ook Ibu Fatimah leek sceptisch over een eventuele herindeling. Het herplaatsen van een jackfruitboom om de cacaoboom schaduw te bieden, leek haar bijvoorbeeld geen goede optie. Zij weet namelijk uit ervaring dat de jackfruitboom pbk-muggen aantrekt die de cacaoboom ziek maken.

Hoe we de juiste balans vinden tussen onze eigen theoretisch kennis en ervaring en de jarenlange expertise van boeren op de projectlocatie, wordt een uitdaging. We hopen dat we samen met de studiegroep in de boerengemeenschap en die in Nederland tot de juiste indeling kunnen komen. Het project is en blijft een leerproces voor ons en voor de lokale gemeenschap en dat is de schoonheid ervan.

Agroforestryfeitjes: Wist je dat?

In de Kebun zijn we, onder andere, druk aan het snoeien. De plantmaterialen die we wegsnoeien zijn alles behalve afval! We verspreiden dit organisch materiaal over de grond, zodat het kan composteren en de nutriënten in dit organisch materiaal beschikbaar worden voor de bomen.

Organisch materiaal van bananenbomen en kokosnoten zijn een goede bron van kalium, ijzer, magnesium, koper en zink. Kokosnoten hebben zich trouwens ook bewezen als bron van groeihormonen en als groeistimulant voor gezonde bacteriën in de grond.